Góc đào tạo

Thuật ngữ liên quan ngất

Thuật ngữ liên quan ngất được định nghĩa trong Hướng dẫn năm 2017 của Trường môn Tim mạch Hoa Kỳ, Hội Tim mạch Hoa Kỳ, Hội Nhịp học Hoa Kỳ.

THUẬT NGỮ	ĐỊNH NGHĨA/DIỄN GIẢI/Ý NGHĨA
Ngất	Triệu chứng mất hoàn toàn ý thức đột ngột, thoáng qua đi kèm mất khả năng duy trì tư thế, sau đó tự hồi phục nhanh chóng. Cơ chế giả thiết do giảm tưới máu não
Mất ý thức	Một trạng thái của nhận thức ở đó bệnh nhân mất nhận biết bản thân và hoàn cảnh xung quanh, không có khả năng đáp ứng kích thích.
Tiền ngất	Triệu chứng trước khi ngất, bao gồm cảm giác lâng lâng váng đầu nặng, triệu chứng thị giác, và rối loạn ý thức chưa tới mức mất ý thức hoàn toàn. Tiến triển tới ngất hoặc không.
Không thích nghi thay đổi tư thế	Hội chứng gồm nhóm các triệu chứng như cảm giác lâng lâng tái phát hay trường diễn hồi hộp run yếu toàn thân nhìn mờ không gắng sức được mệt mỏi khi đứng dậy Triệu chứng này đi kèm hay không nhịp nhanh tư thế, hạ huyết áp tư thế, hay ngất. Bệnh nhân chẩn đoán không thích nghi thay đổi tư thế khi có trên 1 triệu chứng kể trên và giảm khả năng duy trì tư thế đứng thẳng.
Nhịp nhanh tư thế	Tăng nhịp tim >= 30 nhịp/phút kéo dài trong 10 phút khi thay đổi tư thế từ tư thế nằm sang đứng yên (>= 40 nhịp/phút với thiếu niên 12-19 tuổi)
Hạ huyết áp tư thế	Hạ huyết áp tâm thu >= 20 mmHg hoặc tâm trương >= 10 mmHg do tư thế đứng
Hạ huyết áp tư thế tức thời	Hạ huyết áp tâm thu thoáng qua trong vòng 15 giây đầu khi đứng thẳng với tiền ngất hay ngất
Hạ huyết áp tư thế kinh điển	Hạ kéo dài huyết áp tâm thu >= 20 mmHg hoặc tâm trương >= 10 mmHg trong vòng 3 phút sau đứng thẳng
Hạ huyết áp tư thế muộn	Hạ kéo dài huyết áp tâm thu >= 20 mmHg hoặc tâm trương >= 10 mmHg sau 3 phút từ khi đứng thẳng. Chỉ số huyết áp giảm từ từ đến khi đạt ngưỡng.
Hạ huyết áp tư thế do thần kinh	Hạ huyết áp tư thế do nguyên nhân hệ thần kinh tự động chứ không phải do tác động ngoại sinh (mất nước hay thuốc)
Ngất do tim mạch	Ngất do chậm nhịp tim, tim nhanh, hạ huyết áp do chỉ số tim thấp, tắc nghẽn dòng máu, giãn mạch hay bóc tách cấp
Ngất không do tim mạch	Ngất không do tim mạch gồm Ngất phản xạ Hạ huyết áp tư thế Giảm thể tích Mất nước Mất máu
Ngất phản xạ (ngất do thần kinh)	Ngất do phản xạ gây giãn mạch, chậm nhịp tim hay cả hai
Ngất do thần kinh phế vị	Biểu hiện: Có thể xảy ra khi đứng thẳng (khi đứng, ngồi, xúc động mạnh, đau, do thuốc…) Đặc trưng bởi toát mồ hôi, cảm giác nóng, buồn nôn và xanh xao Đi kèm hạ huyết áp và nhịp chậm Cảm giác mệt mỏi Thường có yếu tố khởi phát xác định hay triệu chứng báo trước đặc trưng.
Hội chứng xoang cảnh	Ngất xảy ra đi kèm tình trạng tăng nhạy cảm xoang cảnh (dừng >=3 giây hay hạ áp >=50 mmgHg khi kích thích xoang cảnh)
Ngất tình huống	Ngất phản xạ xảy ra ở tình huống đặc biệt: ho, cười, nuốt, tiểu tiện. Thường liên quan hoạt động thể chất
Hội chứng tim nhanh tư thế	Chẩn đoán khi có tất cả các tiêu chuẩn Triệu chứng thường xảy ra khi đứng (run, lâng lâng, hồi hộp…) Tăng nhịp tim >= 30 nhịp/phút khi chuyển sang tư thế đứng Không có hạ áp tư thế

ĐẶC ĐIỂM BỆNH SỬ
Ngất do tim mạch	Ngất không do tim mạch
Lớn tuổi (>60 tuổi)	Trẻ tuổi
Giới nam
Khám tim bất thường
Hiện diện bệnh lý tim mạch: bệnh tim thiếu máu cục bộ, bệnh tim cấu trúc, tiền căn loạn nhịp, giảm chức năng thất, bệnh tim bẩm sinh Tiền sử gia đình bị đột tử do tim di truyền hay xảy ra sớm (< 50 tuổi)	Không có bệnh tim
Triệu chứng báo trước ngắn hoặc xảy ra đột ngột không có triệu chứng báo trước	Có triệu chứng báo trước như: buồn nôn, nôn, cảm giác nóng
Ngất khi gắng sức tư thế nằm	Ngất chỉ xảy ra ở tư thế đứng thay đổi tư thế từ nằm, ngồi sang đứng
Số cơn ngất ít (1 đến 2 cơn)	Tái phát thường xuyên hay có bệnh sử ngất kéo dài với đặc điểm tương tự nhau
	Yếu tố khởi phát đặc trưng: mất nước, đau, thuốc Ngất tình huống: ho, cười, tiểu tiện, nuốt

Hướng ý chí của bệnh nhân vào chống lại bệnh tật của mình là nghệ thuật y khoa tối thượng.
Nghệ thuật y khoa là việc làm bệnh nhân vui vẻ trong khi tự nhiên chữa bệnh.
Sức khỏe tốt và trí tuệ minh mẫn là hai điều hạnh phúc nhất của cuộc đời.